Περιλαμβάνουν παθολογικές Διαταραχές Άγχους, δηλαδή καταστάσεις κατά τις οποίες το άγχος παίρνει τέτοια μορφή και ένταση που οι ασθενείς καθίστανται δυσλειτουργικοί.
Είναι εξαιρετικά συχνές (Διαταραχή Πανικού έως 4%, Ιδεοψυχαναγκαστική Διαταραχή έως 4,5%, Κοινωνική Αγχώδης Διαταραχή έως 13,5%, Γενικευμένη Αγχώδης Διαταραχή έως 13%, Μετατραυματική Αγχώδης Διαταραχή έως 3%), ενώ συχνά παρατηρείται το φαινόμενο της συννοσηρότητας, δηλαδή της ταυτόχρονης παρουσίας παραπάνω από μιας διαταραχών.
Οι κυριότερες μορφές που παίρνουν είναι :
1) Διαταραχή Πανικού με ή χωρίς Αγοραφοβία (κατά την οποία οι ασθενείς βιώνουν είτε πολλές σε αριθμό, είτε μεγάλες σε ένταση κρίσεις πανικού, με συνεπακόλουθες αλλαγές στη συμπεριφορά τους).
Οι κρίσεις πανικού στο σύνολό τους και κάθε κρίση πανικού ξεχωριστά οδηγεί τους ασθενείς να νιώθουν, μεταξύ άλλων, δυσφορία όταν πρέπει να απομακρυνθούν από μέρη όπου νιώθουν ασφάλεια πχ το σπίτι τους και να εκτεθούν σε μέρη όπου η διαφυγή είναι δύσκολη πχ μετρό, μέσα μαζικής μεταφοράς, ουρές σε υπηρεσίες ή καταστήματα, παραμονή σε μέρη με συνωστισμό.
Οι ασθενείς για να αντιμετωπίσουν την κρίση πανικού και την επακόλουθη διαταραχή πανικού, καθώς και την αγοραφοβία, υιοθετούν άμεσες ή έμμεσες αποφευκτικές συμπεριφορές, π.χ. είτε αποφεύγουν τελείως να βρίσκονται σε μέρη ή μέσα μεταφοράς, είτε τα καταφέρνουν λαμβάνοντας όμως “μέτρα ασφαλείας”, όπως το να έχουν συνεχώς μαζί τους λίγο νερό, αγχολυτικά χάπια, κάποιον έμπιστο συνοδό κ.ά.
2) Ιδεοληπτική-Ψυχαναγκαστική Διαταραχή ή Ιδεοψυχαναγκαστική Διαταραχή (κατά την οποία οι ασθενείς εμφανίζουν ιδεοληψίες και ψυχαναγκασμούς).
Οι ασθενείς μεταξύ άλλων, ενοχλούνται από την απότομη έλευση ιδεοληψιών, δηλαδή σκέψεων ή φόβων ή εικόνων που τους προκαλούν δυσφορία – πχ “μήπως ξέχασα το αυτοκίνητο ξεκλείδωτο”, “μήπως τα χέρια μου είναι βρώμικα”, “μήπως χάσω τον έλεγχο και βλάψω κάποιον” – στα οποία απαντούν με ψυχαναγκασμούς δηλαδή επαναλαμβανόμενες πράξεις ή σκέψεις προκειμένου να μειώσουν το άγχος τους – πχ “τσεκάρω 5 φορές το αυτοκίνητο”, “πλένω 6 φορές τα χέρια μου”.Συχνά οι ασθενείς εμφανίζουν ιδεοψυχαναγκαστική βραδύτητα που τους περιορίζει σημαντικά τη συνολική λειτουργικότητά τους.
3) Κοινωνική Αγχώδης Διαταραχή (ή Διαταραχή Κοινωνικού Άγχους, ή Κοινωνική Φοβία) (κατά την οποία οι ασθενείς νιώθουν υπερβολική/παθολογική ντροπή).
Οι ασθενείς, μεταξύ άλλων, βιώνουν παθολογικό άγχος – υπερβολική ντροπή – όταν εκτίθενται στο κριτικό βλέμμα ή άποψη άλλων ατόμων που θεωρούν σημαντικούς με αποτέλεσμα να βιώνουν σωματικά συμπτώματα άγχους ή και κρίσεις πανικού. Συχνά το άγχος τους και η δυσφορία που τους προκαλεί εμφανίζεται σε καταστάσεις όπως συναντήσεις εργασίας, ακαδημαϊκές ή επαγγελματικές παρουσιάσεις, έξοδοι για γεύμα κοκ. Προκειμένου οι ασθενείς να διαχειριστούν το παθολογικό τους άγχος, υιοθετούν αποφευκτικές συμπεριφορές παρόμοιες με αυτές των ασθενών με Διαταραχή Πανικού.
4) Γενικευμένη Αγχώδης Διαταραχή (κατά την οποία οι ασθενείς νιώθουν, μεταξύ άλλων, υπερβολικό άγχος και ανησυχία για πλήθος καθημερινών δραστηριοτήτων). Η υπεραπασχόληση με την προσπάθεια διαχείρισης της έντασης και της έκτασης του συνεχόμενου άγχους συχνά ταλαιπωρεί τόσο τους ασθενείς ώστε να τους προκαλεί δυσκολίες στη συγκέντρωση, τον ύπνο, σωματικούς πόνους και εύκολη κόπωση.
5) Μετατραυματική Αγχώδης Διαταραχή ή Δ/χή Μετατραυματικού Άγχους (κατά την οποία οι ασθενείς έχουν βιώσει στο παρελθόν κάποιο τρομακτικό/απειλητικό τραυματικό γεγονός). Κατά τη διάρκεια της Διαταραχής οι ασθενείς υποφέρουν, μεταξύ άλλων, από συχνά “flashback” του, εφιάλτες, κατάθλιψη, αποφευκτικές συμπεριφορές και πλήθος ψυχοσωματικών ενοχλημάτων, που μοιάζουν με κρίσεις πανικού.
6) Ειδικές Φοβίες (κατά τις οποίες οι ασθενείς νιώθουν υπερβολικό άγχος όταν έρχονται αντιμέτωποι με συγκεκριμένες συνθήκες ή αντικείμενα πχ υψοφοβία οπότε οι ασθενείς νιώθουν μεγάλο άγχος όταν εκτίθενται σε ύψη κ.ά.). Κατά τη διάρκεια επαφής με το φοβογόνο ερέθισμα, οι ασθενείς προσπαθούν να το αντιμετωπίσουν υιοθετώντας αποφευκτικές συμπεριφορές βιώνοντας όμως συχνά κρίσεις άγχους ή πανικού.
Οι Αγχώδεις Διαταραχές μπορεί να οδηγήσουν σε σοβαρή δυσλειτουργία κάθε ασθενή αν μείνουν χωρίς σωστή, δηλαδή έγκαιρη και ολοκληρωμένη θεραπεία.
Πληροφορίες ΕΔΏ
