Ενδιαφέροντα
Μεταξύ νοητικών ικανοτήτων ή δεξιοτήτων και ενδιαφερόντων υπάρχει άμεση σχέση. «Οι νοητικές ικανότητες ενισχύουν τα ενδιαφέροντα και αυτά τις ικανότητες» σημειώνει χαρακτηριστικά ο Ν. Γ. Παπαδόπουλος (2001α,102). Τα ενδιαφέροντα έχουν αποτελέσει αντικείμενο πολλών ερευνών. Από τους ποικίλους ορισμούς, που έχουν δοθεί κατά καιρούς, διαπιστώνεται ότι, τα ενδιαφέροντα θεωρούνται βασικό στοιχείο όχι μόνο του ελεύθερου χρόνου, αλλά και των κινήτρων και γενικά της συμπεριφοράς (Strong 1943). Πρόκειται για μια πτυχή της προσωπικότητας μαζί με τις ικανότητες και τις δεξιότητες και κυρίως τις κλίσεις αλλά και τις γνώσεις και εμπειρίες του ατόμου. «Τα ενδιαφέροντα ορίζονται ως συνειδητές και συναισθηματικά φορτισμένες κινήσεις του ατόμου προς τα αντικείμενα εκείνα, τα οποία ικανοποιούν τις ανάγκες του. Δημιουργούνται ως αποτέλεσμα της εμπειρίας με τα αντικείμενα και διαρκούν όσο χρόνο αποδεικνύονται αποτελεσματικά για τους σκοπούς και επιδιώξεις του ανθρώπου. Γι’ αυτό η ηλικία, το φύλο και το παρελθόν έχουν μεγάλη σχέση με τα ενδιαφέροντα» (Τριλιανός 1988, 72).
Οι Super και Bohn (1971) ορίζουν τα ενδιαφέροντα ως δραστηριότητες μέσω των οποίων οι άνθρωποι επιδιώκουν τους αντικειμενικούς τους στόχους. Σ’ αυτούς τονίζεται η πρακτική – λειτουργική διάσταση των ενδιαφερόντων.
Άλλοι συγγραφείς με τον όρο «ενδιαφέροντα», αναφέρονται στη σημαντική εκείνη ορμή της ψυχής που ωθεί το άτομο και εστιάζει την προσοχή του σ’ ένα συγκεκριμένο αντικείμενο ή, στην περίπτωση του θέματός μας, σε μια συγκεκριμένη επαγγελματική κατεύθυνση. Έτσι μπορούν να συσχετιστούν με μια εσωτερική παρόρμηση, μια εσωτερική κινητήρια δύναμη που οδηγεί το νέο άτομο προς μια συγκεκριμένη κατεύθυνση, προς την οποία και ενισχύονται δυναμικά όλες οι ψυχικές λειτουργίες και πτυχές και κυρίως η μνήμη, η αντίληψη, η προσοχή, η φαντασία, η δημιουργικότητα κ.λπ. (βλ. ενδεικτικά Crites 1963).
Σε συνάρτηση με τον επαγγελματικό προσανατολισμό η Σιδηροπούλου – Δημακάκου αναφέρει τρεις τύπους ενδιαφερόντων. Παρά το ότι η διάκριση αυτή δε φαίνεται να ανταποκρίνεται σε ουσιαστικά στοιχεία, όπως τουλάχιστο την παρουσιάζει, θεωρούμε σκόπιμο να την παραθέσουμε.
- «τα δηλωμένα διαφέροντα: πρόκειται για εκείνα τα διαφέροντα που δηλώνουν οι μαθητές και γενικότερα οι άνθρωποι ότι έχουν, όταν τους ρωτάμε τι τους αρέσει.
- τα εξωτερικευμένα διαφέροντα: είναι εκείνα που είναι μέρος του τρόπου ζωής του ατόμου. Για την ικανοποίηση αυτών οι άνθρωποι αφιερώνουν τον ελεύθερο χρόνο τους.
- τα καταγραμμένα διαφέροντα: είναι εκείνα που αποκαλύπτονται όταν το άτομο συμπληρώσει ένα ερωτηματολόγιο ενδιαφερόντων» (1997, 10). Τονίζονται ακόμη τα εξής: Η συσχέτιση μεταξύ «δηλωμένων» και «καταγραμμένων» ενδιαφερόντων είναι μέτρια και οι μεταξύ τους αντιφάσεις δεν είναι σπάνιες. Συχνά η έλλειψη συμφωνίας μεταξύ δηλωμένων επαγγελματικών στόχων και καταγραμμένων προτιμήσεων, αντανακλά επαγγελματική ανωριμότητα. Η αντίφαση μεταξύ «δηλωμένων» και «εξωτερικευμένων» ενδιαφερόντων μπορεί να χαρακτηρίζει ανθρώπους που έχουν περιορισμένη αυτογνωσία, έλλειψη ικανοποίησης στον τρόπο ζωής τους και προσωπικές δυσκολίες. Γενικά, τα «δηλωμένα» ενδιαφέροντα φανερώνουν αυτογνωσία και ανεξαρτησία σκέψης. Τα «εξωτερικευμένα» φανερώνουν πολύ μεγαλύτερη αυτογνωσία και αποτελούν ένα αξιόπιστο δείκτη για τις επαγγελματικές επιλογές του ατόμου (Σιδηροπούλου – Δημακάκου 1997).
Τα επαγγελματικά ενδιαφέροντα αρχίζουν να εμφανίζονται κατά την παιδική ηλικία, όπως σημειώθηκε και στην αρχή (βλ. κεφ. 1.4.4.). Είναι όμως ασταθή, μέχρι πολύ ασταθή, κάτω από την ηλικία των 17 ή 18 ετών (Barak, Feldman, Noy 1991).
Σύμφωνα με τον Κ. Μάνο τα ενδιαφέροντα δεν αρχίζουν σε όλους κατά τον ίδιο χρόνο, ούτε είναι πάντα εκείνα που καθορίζουν την επιλογή του επαγγέλματος. Το ενδιαφέρον χρειάζεται να παρακολουθείται από τις αναγκαίες ικανότητες για το επάγγελμα. Η επιτυχία στο επάγγελμα θα είναι μεγαλύτερη, όταν συνυπάρχουν «ενδιαφέροντα, κίνητρα εσωτερικά και ικανότητες για το επάγγελμα» (σελ. 257). Η διαμόρφωσή τους καθορίζεται σε μεγάλο βαθμό, με την πρόοδο του χρόνου από την οικογένεια και το κοινωνικό περιβάλλον, από τα ενδιαφέροντα της ομάδας ή των ομάδων στις οποίες είναι ενταγμένο το άτομο και από τις εκπαιδευτικές δραστηριότητες και τις δραστηριότητες του ελεύθερου χρόνου του ατόμου (Μάνος 2000).
Από την ηλικία των 15 ετών τα ενδιαφέροντα αρχίζουν να σταθεροποιούνται περισσότερο και είναι δυνατόν να αποτελέσουν σημαντικό παράγοντα στην επιλογή επαγγέλματος. Είναι γνωστό ότι με την πρόοδο της ηλικίας τα ενδιαφέροντα διαφοροποιούνται. Παρά τη διαφοροποίηση που διαπιστώνεται γενικά στα ενδιαφέροντα ενός ατόμου σε συνάρτηση με την ηλικία, διατυπώνεται από ορισμένους η άποψη ότι, η διαφοροποίηση αυτή δεν είναι ριζική (βλ. ενδεικτικά Strong 1943).
Συγκεκριμένα ο Strong (1943) συγκέντρωσε στοιχεία για τις επαγγελματικές προτιμήσεις πολλών ατόμων σε αναφορά με τον τύπο της προσωπικότητας και του χαρακτήρα τους. Διαπίστωσε ότι, άτομα που ασκούν ίδια επαγγέλματα, έχουν σημαντικές ομοιότητες στα ενδιαφέροντά τους που τα διαχωρίζουν από άλλα άτομα σε διαφορετικά επαγγέλματα.
Η Gottfredson (1981), σύμφωνα με τους Costa, McCrae & Holland (1984) διαπίστωσε ότι, όταν οι ενήλικες αλλάζουν εργασία, η πλειοψηφία αυτών μεταβαίνει από τη μια εργασία στην άλλη, πάντα όμως μέσα στα πλαίσια της κατηγορίας ή του τύπου του Holland, όπου αρχικά είχε βρεθεί ότι ανήκει.
Τα ενδιαφέροντα δεν περιορίζονται μόνο στο χώρο της επαγγελματικής απασχόλησης αλλά αφορούν το σύνολο της ανθρώπινης συμπεριφοράς σε όλους τους χώρους στους οποίους αυτή εκδηλώνεται. Μέχρι σήμερα, ωστόσο, η έρευνα φαίνεται ότι εστιάζεται κυρίως στο χώρο της απασχόλησης και επιλογής επαγγέλματος (Λυκιτσάκου 1997).
Με βάση τα παραπάνω, τα ενδιαφέροντα αποτελούν ιδιαίτερα χαρακτηριστική μορφή κινήτρων στην επιλογή επαγγέλματος, αφού ό,τι ενδιαφέρει, ελκύει ή και ωθεί σε αντίστοιχη συμπεριφορά. Έτσι, οδηγείται κανείς στο στόχο που καθορίζεται από το ενδιαφέρον του και τον προσεγγίζει εφαρμόζοντας λιγότερο ή περισσότερο συνειδητά τις αναγκαίες διαδικασίες. Είναι φανερό ότι αυτές σχετίζονται με ό,τι συνιστά την προετοιμασία του για τον επαγγελματικό στόχο που θέτει, λαμβάνοντας υπόψη το αντίστοιχο ή τα αντίστοιχα ενδιαφέροντά του.
ΠΗΓΗ : https://psichologiagr.com/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου